การพัฒนาดัชนีความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ
บทคัดย่อ :
บทคัดย่อ
บทนำ: เครื่องมือวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพที่พัฒนาอย่างเหมาะสม เมื่อนำมาใช้ในการประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ จะทำให้ได้ข้อมูลพื้นฐานที่สำคัญในการดูแลภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุลดการพึ่งพิงระบบบริการสุขภาพลง เกิดประโยชน์ต่อการจัดการควบคุมอิทธิพลจากสิ่งเร้า ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพของผู้สูงอายุ และเป็นแนวทางในการวางแผนเพิ่มความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุต่อไป
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อพัฒนาดัชนีความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้สูงอายุเขตบางพลัด กรุงเทพมหานคร
ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยแบบผสม ทั้งเชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยเชิงคุณภาพ คือ อาสาสมัครสาธารณสุข เขตบางพลัดที่เป็นผู้สูงอายุ และสมัครใจ จำนวน 11 คน กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยเชิงปริมาณ คือ ผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ประจำตามทะเบียนบ้านในเขตบางพลัด ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบง่ายได้ 6 ชุมชน จาก 48 ชุมชน จากนั้นเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ จำนวน 396 คน เครื่องมือประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ จำนวน 40 ตัวชี้วัด ที่ผ่านการตรวจสอบความตรงจากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่าน ทดสอบความเที่ยงด้วยการหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคได้ 0.96 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และวิเคราะห์เชิงอุปนัย วิเคราะห์ข้อมูลการพัฒนาดัชนีความรอบรู้ ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ ด้วยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ และเชิงยืนยันด้วยโปรแกรมลิสเรล
ผลการวิจัย: มีข้อคำถามจำนวน 4 ข้อที่ไม่มีประสิทธิภาพในการวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ โมเดล การวัดดัชนีความรอบรู้ด้านสุขภาพมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (c2(358, N=393) =402, p=0.051, AGFI = 0.90) และอัตราส่วนระหว่างค่า c2 และค่าองศาอิสระ=1.12 น้ำหนักองค์ประกอบทั้งหมด มีค่าเป็นบวก ขนาด .54 ถึง .82 มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ดัชนีความรอบรู้ด้านสุขภาพประกอบด้วย 8 องค์ประกอบที่มีน้ำหนักองค์ประกอบมากที่สุดไปหาน้อยที่สุดตามลำดับ คือ 1) การเข้าถึงข้อมูลสุขภาพ 2) การรู้เท่าทันสื่อ 3) การจัดการตนเอง 4) ทักษะการสื่อสาร 5) การเข้าถึงบริการสุขภาพ 6) การรู้หนังสือ 7) ความเข้าใจข้อมูลทางสุขภาพ และ8) ความเข้าใจในการดูแลสุขภาพ ดังนั้น เครื่องมือวัดระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุมีความเหมาะสมในการนำไปใช้ได้
คำสำคัญ: ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ผู้สูงอายุ
Abstract
Introduction: When an appropriately developed health knowledge measuring tool is used to assess the health literacy of the older adults, it will provide basic information that is important for the health care of the older adults. Which will reduce dependence on the health service system, be beneficial for managing the influence of risk factor for the health of the older adult, and be useful as a guideline to increase health literacy of the elderly in the future. Objective: To develop health literacy index of older adults residing in Bang Phlat, Bangkok.
Research methodology: This mixed method study was qualitative and quantitative research. Qualitative sample was 11 voluntary healthcare volunteers who were older adults from Bangphlat district. Quantity sample were elders residing in Bangphlat district, Bangkok. 6 communities were sampled by simple random sampling from 48 communities, then 396 elders were sampled using accidental sampling. Tools include semi-structure-interview tool and health literacy survey with 40 indicators, item-objective congruence was verified by 3 experts. Reliability was verified using Cronbach’s alpha coefficient (0.96). Qualitative data were analyzed using content analysis and analytical induction. Older adult’s health literacy index development data were analyzed using exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis and verified using LISREL.
Results: Exploratory factor analysis result showed that 4 questions were ineffective in measuring health literacy. Health literacy index measurement model was congruent with empirical data (c2(358, N=393) =402, p=0.051, AGFI = 0.90) and ratio between c2 and degree of freedom = 1.12. All factor loading were positive valued 0.54 to 0.82, statistical significance level at 0.1, consist of 8 factors which were 1) health literacy accessibility 2) media literacy 3) self-management 4) communication skill 5) healthcare accessibility 6) literacy 7) understanding of health information and 8) understanding of healthcare (ordered from highest to lowest factor loading). So, the measurement tool for older adults’ health literacy index is applicable.
Keywords: Health Literacy, Older Adults
ไฟล์แนบ
| กลับไปหน้างานวิจัย |